ارتقاء نرم افزار مهندسی PDMS

مهندس داوود بحری

توسعه و یکپارچه سازی نرم افزارهای مهندسی:
تنوع کاربرد نرم افزارهای موجود در یک مجموعه طراحی و مهندسی به تنهایی نمی‌تواند نشان از پیشرفت آن مجموعه در زمینه نرم افزاری باشد. در شرکتهای طراحی و مهندسی دست اندرکار در زمینه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ماهیت عملکرد به نحوی است که ارتباط فعالیتهای طراحی بین واحدهای مهندسی مختلف بیش از دیگر صنایع حائز اهمیت است. لذا رفع نیازهای چنین مجموعه ی یکپارچه ای نگرشی جامع تر از تنها افزایش تعداد نرم افزارها می‌طلبد. به همین دلیل شرکتهای بزرگ مهندسی در زمینه صنایع فوق الذکر وقت و هزینه زیادی را صرف توسعه و ارتباط بین نرم افزارهای موجود در شرکت خود می‌کنند به طوریکه با بهره گیری از حداقل تنوع در منابع و برقراری حداکثر ارتباطات بین آنها بازده ای بهینه را به دست می‌آورند. به عنوان نمونه شرکت آلمانی لینده که خود از پیشکسوتان این نگرش است با توسعه برنامه های جانبی پیرامون برنامه نرم افزاری پایه خود -PDS- و صرف وقت و هزینه بسیار زیاد برای توسعه و برقراری ارتباط آن با دیگر نرم افزار ها نه تنها توانسته است حداکثر بهره برداری را از نرم افزار PDS داشته باشد بلکه در مشارکت خود (کنسرسیوم) با سایر شرکتها با اتکاء به دستاوردهای داخلیش طرف دیگر کنسرسیوم را نیز به سمت هزینه کمتر و سود بیشتر برای شرکت خود هدایت نماید. شاید در ابتدا کمی دور از ذهن باشد که توسعه و ارتباط نرم افزارها به صورت درون شرکتی (In House Development) تاثیر قابل توجهی بر کاریابی ها و نحوه تقسیم کار طراحی و مهندسی بین اعضاء یک کنسرسیوم داشته باشد با این وجود آنچه عملا مشاهده شده این است که شرکتهایی که توانمندی ارائه مجموعه یکپارچه نرم افزارهای تخصصی (SolutionT Tools) را در اختیار دارند در پیش برد اهداف تجاری، فنی و مالی موفق تر عمل. می‌نمایند و این در جانی حائز اهمیت است که شرکتی مانند لینده برای تغییر نرم افزار سه بعدی خود از PDS به PDMS که به مراتب نرم افزاری جامع تر است آنقدر زمان و هزینه صرف می‌کند تا ابتدا توسط تیمی مستقل کلیه نرم افزارهای جانبی خود را از PDS به PDMS تبدیل نماید و سپس نرم افزار جدید را جایگزین قبلی گرداند. چنین رویکردی باعث می‌گردد که نه تنها به مجموعه شوک نرم افزاری وارد نشود بلکه زمانی که نرم افازر جدید به عنوان محور قرار می‌گیرد امکان حداکثر بهره برداری از آن باشد. در واقع زمانی نرم افزارها ستونهای پیشرفت تکنولوژی اطلاعاتی (IT) یک جموعه می‌باشند که ارتباط بین این ستونها به نحو مطلوب برقرار گردد.
سیستماتیک شدن، پیش نیاز توسعه :
مهمترین پیش نیاز توسعه ی نرم افزاری یک مجموعه یکپارچه سیستماتیک شدن آن مجموعه است. بدین معنی که یک نرم افزار جانبی تهیه شده در صورتی قابل اجراء خواهد بود که قبلاً کاربر روند خاصی را در تعریف database  یا المانهای تأثیر پذیر توسط این نرم افزار بکار گرفته باشد. این امر باعث خواهد شد که علاوه بر تامین هدف از پیش تعیین شده کل مجموعه کاربران این نرم افزار را در یک راستای مشترک و مشخص حرکت دهد.
اهمیت توسعه PDMS به عنوان یک نرم افزار تخصصی محوری:
با توجه به قیمت بالای نرم افزار PDMS و ارزش بینهایت زمان در اجرای پروژه های صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به سادگی میتوان نتیجه گرفت استفاده حداکثر از قابلیتهای فراوان این برنامه ضروری است. اصلی ترین این قابلیتها جهت توسعه این نرم افزار قابلیت برنامه نویسی به زبان PML است که آخرین نسخه آن PML2 در شرکت EIED باشد. زبان برنامه نویسی PML2 از اوایل سال ۱۳۸۲ در بخش مهندسی سیویل و سازه مورد استفاده قرار گرفته است و تاکنون در فعالیتهای مهندسی و طراحی پروژه های پارس جنوبی فاز ۹ و ۱۰ و شش ایستگاه تقویت فشار از آنها استفاده شده است. ماکروهای نوشته شده توسط این زبان برنامه نویسی علاوه بر افزایش سرعت و دقت در کار باعث سیستماتیک شدن روند پروژه در PDMS شده و در برخی موارد قابلیتهای جدیدی را به وجود می‌آورد که بدون استفاده از آن برای کاربران قابل حصول خواهد بود.
ماکرو چیست؟
ماکروها در واقع ابزارهایی هستند که به منظور تامین هدفی مشخص و در قالب یک زبان برنامه نویسی خاص تهیه و در نرم افزاری که قابلیت بازخوانی آن زبان برنامه نویسی را داشته باشند اجرا می‌شوند. ماکروها ضمن ایجاد سرعت و دقت - دو عامل
حیاتی - در انجام هدف در پاره ای اوقات توانائیهائی را ایجاد می‌نمایند که کاربرها بدون استفاده از آنها قادر به انجام آن نخواهند بود. برنامه نویسان ماکروها جهت ایجاد تسهیل در کاربرد برنامه های خود از روشهای مختلفی از جمله اضافه کردن Formهای مختلف جهت ارتباط کاربر با نیازهای اجرایی برنامه به برنامه مورد نظر بهره می‌برند.
معرفی برخی ماکروهای تهیه شده در بخش سیویل و سازه در محیط PDMS
Coordinate
این ماکرو جهت استخراج تعداد نامحدودی مختصات فونداسیون بصورت جدولی در نرم افزار Excel تهیه شده است.

Single foundation
این ماکرو در قالب یک FORM جهت مدل کردن یک فونداسیون تک تهیه شده است و از ویژگیهای آن آسانی اجراء تعبیه Button ای به نام undo جهت حذف فونداسیون مدل شده نامگذاری کامل اجزاء آن و تفکیک اجزاء جهت تهیه MTO است.

 
Equipment foundation

این ماکرو جهت مدل کردن فونداسیون تجهیزات دارای ۲ پداستال تهیه شده است و بجز ویژگیهای معمول، در آن قابلیت چرخش فونداسیون پس از مدل شدن تعبیه شده است. (شکل)

Manhole or Catchbasin
از این ماکرو جهت مدل کردن MANHOLEBASIN, CATCHهای UNDERGROUND استفاده میگردد. استفاده از PANEL برای گرفتن MTO و حذف محاسبه ارتفاع قطعه از ویژگیهای این ماکرو است.

Pit
این ماکرو جهت مدل کردن VALVE PIT های طراحی شده در پروژه پارس جنوبی فاز ۹ و ۱۰ تهیه و با گنجاندن محاسبات تعیین مختصات گذشته از صرفه جویی در زمان احتمال اشتباه را به حداقل ممکن میرساند.

sleeper
  sleeper های طراحی شده در پروژه پارس جنوبی توسط این ماکرو مدل میشوند. به حداقل رسیدن پارامترهایی که کاربر وارد میکند و امکان استخراج نوع  sleepER در محیط DRAFT از ویژگیهای آن است.

Rename
این ماکرو قسمتی از نام اعضاء یک Hierarchy را تغییر میدهد.

P-N
نامگذاری لوله های مدل شده در SEWER پروژه پارس جنوبی توسط این ماکرو بصورت اتوماتیک انجام میشود.

توجه به قابلیتهای ماکروهای تهیه شده و قابل تهیه استفاده های گسترده از آنها به این مهم را میرساند که ادامه ی چنین روندی در تهیه نرم افزارهای جانبی باعث کاهش چشمگیر زمان صرف شده، افزایش دقت و کاهش خطای انسانی و به طبع آن کاهش هزینه در پروژه های جاری و آتی خواهد شد.

منتشر شده در نشریه "شمس" شرکت OIEC  -سال 1384